Ruim een vijfde van de bedrijven past zich aan op buitenlandse spanningen

Spanningen, verstoringen of beleidswijzigingen op buitenlandse markten kunnen de Nederlandse economie raken. In maart 2025 gaf 13 procent van de bedrijven dat ze hun bedrijfsstrategie hier inmiddels op hebben aangepast. Nog eens ruim 8 procent is dat van plan. De meeste bedrijven (47 procent) waren er niet mee bezig en zijn het ook niet van plan. Bijna een derde van de bedrijven heeft alleen binnenlandse activiteiten.

Bedrijven in de industrie (33 procent) en de vervoer en opslag (30 procent) gaven het vaakst aan hun bedrijfsstrategie aangepast te hebben of dat van plan te zijn vanwege ontwikkelingen in hun buitenlandse markten. Binnen de industrie zijn bedrijven in de transportmiddelenindustrie (46 procent), de elektrotechnische en machine-industrie (45 procent) en de metaalindustrie (36 procent) hier het vaakst mee bezig. 

Ook in de zakelijke dienstverlening en de overige dienstverlening zijn bedrijven relatief veel bezig met hun strategie vanwege de ontwikkelingen op buitenlandse markten. Hierbij gaat het vooral om bedrijven in de research, architecten en ingenieursbureaus, het reclamewezen en design, en de reparatie van consumentenartikelen. 

Bedrijven vooral bezig met het veranderen van de import- of exportmarkt

Van de bedrijven die bezig zijn met het aanpassen van de bedrijfsstrategie geven de meesten (30 procent) andere landen te kiezen voor import of export. Bijna de helft van de bedrijven in de industrie die bezig zijn met aanpassen van hun strategie geeft dit aan. Ook in de detailhandel en de autohandel en -reparatie wordt dit relatief vaak genoemd. Daarnaast noemt 20 procent van de bedrijven het vergroten van de voorraden als belangrijk onderdeel van een aangepaste bedrijfsstrategie. Bedrijven in de vervoer en opslag, de overige dienstverlening en de informatie en communicatie noemen dit het vaakst. Bij het aanpassen van de bedrijfsstrategie gaf 10 procent aan de productie te verplaatsen, 8 procent doet dat naar andere landen (friendshoring) en 2 procent terug naar Nederland (reshoring). In de detailhandel zijn bedrijven hier het vaakst mee bezig. Daar is 21 procent bezig met friendshoring en 6 procent met reshoring.

De meeste bedrijven die bezig zijn met het aanpassen van de bedrijfsstrategie (54 procent) gaven andere onderdelen aan dan de getoonde antwoordopties. Bedrijven konden maximaal twee opties selecteren waardoor het totaal binnen een bedrijfstak kan oplopen tot meer dan 100 procent. In de industrie en de detailhandel kozen bedrijven het vaakst meer dan een antwoordoptie.

Toename van de bedrijfskosten als gevolg

Van de bedrijven die hun bedrijfsstrategie aanpassen verwachten meer bedrijven (36 procent) een toename van hun kosten als gevolg hiervan dan een afname (24 procent). De meeste bedrijven (40 procent) verwachten geen effect op de kosten. Bedrijven in de detailhandel verwachten het vaakst (58 procent) een toename van hun kosten als gevolg van een andere bedrijfsstrategie. Ook in de autohandel en -reparatie is een groot verschil tussen het aandeel bedrijven dat een toename verwacht en het aandeel dat een afname verwacht. In de zakelijk dienstverlening en de informatie en communicatie verwachten meer bedrijven een afname van de kosten dan een toename.

Een derde van de bedrijven verwacht de prijzen te verhogen

Van de bedrijven die hun bedrijfsstrategie aanpassen verwacht een derde de prijzen van hun producten of diensten te verhogen als gevolg daarvan. Bedrijven in de horeca en detailhandel geven dit het vaakst aan met 56 procent. In deze bedrijfstakken is het aandeel bedrijven dat de strategie gaat aanpassen wel een stuk kleiner dan in de andere bedrijfstakken. In de autohandel en -reparatie en de zakelijke dienstverlening verwachten bedrijven die hun strategie aanpassen het minst vaak de prijzen te verhogen. De meeste bedrijven, bijna twee derde, geeft aan dat de prijzen gelijk zullen blijven.